Görselliği ve doğallığıyla gönüllülere taht kuran Kapadokya’yı gezerken şüphesiz en çok kiliseleri dikkatinizi çekecek. Üstelik Kapadokya’da her yer birbirine yürüme mesafesinde iken vadileri yürüyerek tüm doğal güzellikleri bir arada görmeniz mümkün. Birçok kiliseyi içinde barındıran bu tarihi yerde gezerken siz de büyülenmeye hazır olun derim. Geçmişte bölgede yaşayan ilk Hristiyanların inşa etmiş oldukları kiliseleri gezmek için ilk seçeneğiniz eğer El Nazar Kilisesi ise sizi burası hakkında biraz bilgilendirelim.
El Nazar Kilisesi
Göreme – Müze yolunun yaklaşık olarak 800 metre uzağında bulunan ve sağ tarafta yer alan El Nazar Kilisesi El Nazar Vadisi’nde bulunuyor. Kapadokya’nın her kısmında görebileceğiniz peribacalarından birinin içine oyulmuş olan bu kilise T planlı olup haç kolları ise beşik tonozlu şeklindedir. El nazar Kilisesi’nin zemini tahrip olmuş olup apsisin ise bir kısmı tahrip olmuştur. Ancak son yıllara bakıldığında büyük bir onarımdan geçmiştir. Onarımın ardından ziyaretçilerine açılan El Nazar Kilisesi’nin yapım tarihi kesin şekilde bilinmemekte olup tahminen 10. Yüzyılın sonlarına ait bir yapıttır.
El Nazar Kilisesi’nin sahnelerinden bahsedecek olursak: ‘’Müjde, Ziyaret, Doğum, Üç Müneccimin Tapınması, Mısır’a kaçış, İsa’nın Mabede Takdimi, Elizabeth’in Takip Edilişi, Vaftiz, Lazurus’un Diriltilmesi, Başkalaşım, Kudüs’e Giriş, İsa Çarmışta, İsa’nın Cehenneme İnişi, İsa’nın Göğe Çıkışı, Madalyonlar İçinde Aziz Portreleri’dir.
Onarılmış haliyle yeni El Nazar Kilisesi Göreme’ye yürüyüş mesafesinde bulunuyor. Yaz ayları içinde ziyaretçilere kapısı açık olan kilise Göreme Açık Hava Müzesi içerisinde yer alıyor.
El Nazar Kilisesi’ne nasıl gidilir? Sorusunun cevabı ise oldukça kolay bulabileceğiniz bir yer olduğudur. Göreme Açık Hava Müzesi’nden Göreme istikametine giderken sol tarafa yönelmeli ve tabelaları takip etmelisiniz.
El Nazar Kilisesi restore edildikten sonra Unesco Kültür Mirasi Listesi’nde yerini almaya başlamıştır. Kilisenin iç tarafı iki farklı sanatkâr tarafından çizilmiş olan freskolar ile oluşturulmuştur. Kilisede bulunan madalyonlar içinde bazı azizlere ait olan portreler yer alırken, kilisenin diğer kısımlarında yani tavanda, duvarlarda ve de kubbede bazı dini hikâyeler ile birlikte İsa’nın hayatına ilişkin bazı sahneler yer alır.
Yakın Çevrede Diğer Kiliseler
Kapadokya denildiğinde akla peri bacalarının güzellikleri kadar kiliselerin tarihselliği ve çokluğu da akla gelir. Eğer çok kısıtlı bir süreniz yok ise Kapadokya’da bulunan kiliseleri gezmeden gitmeyin. İşte onlardan bazıları!
Kızıl Kilise
Kapadokya’nın batısında, Sivrihisar Köyü’nün yakınlarında olan büyük düzlüğün ortasında yer alan Kızıl Kilise, Kapadokya’nın merkezi kiliselerinden biri olup kolaylıkla gezebileceğiniz bir alanda yer alıyor. Burada gömülen Hristiyanlığın önemli 3 azizinden biri olan Nazianz’lı Gregoirus için yapılmıştır.
Üç kollu haç planlı olan kilisenin çatısı ayakta olup bu özelliği ile çevredeki kiliseler arasında tektir. Dış duvarlar ve de kubbe hala ayakta olup, tonozların ise büyük bir kısmı yıkıktır. Kızıl Kilise serbest bir haç planına sahiptir. Kilisenin kuzeyinde bulunan parekklesion’un oluşu buranın bir mezar kilisesi olduğuna dair teoremleri arttırmıştır. Ancak başka söylemler de vardır. Buranın bir hac kilisesi olduğuna dair söylemler de vardır. Hac yolunda olmasından kaynaklı olarak hac kilisesi de denildiği gibi genel olarak hac kiliselerinin yanında yer alan su kaynakları kutsal kabul edilir. Kızıl Kilise’nin de yanında bir hayat suyu denilen su kaynağının olması buraya hacıların geldiğine ve dini bir merkez olduğuna yönelik olan söylemleri arttırmıştır.
Kızıl Kilise çatı örtüsü hala ayakta olan bir kilise olarak bölgede ünlüdür. Birçok yerinde hasar olsa da yine de diğer kiliseler ile karşılaştırıldığında daha dayanıklı bir görünüme sahiptir.
Vaftizci Yahya Kilisesi
Vaftizci Yahya Kilisesi Kapadokya beldesinin hem en eski hem de en görkemli olan kiliselerinden biridir. Tahminen 964 yılında yapıldığı öne sürülen kilisenin ön kısmı çökmüş durumdadır. Bunun nedeni ise erozyondur. Kilisenin giriş kısmı kaya içine oyulmuştur ve arka tarafında ise Vaftizci Yahya’ya adanmış olan üçlü bazilika vardır.
Vaftizci Yahya Kilisesi, Çavuşin bölgesinde yer alır. Hz. İsa’nın vaftizini yapmış olan Yahya’nın öldürülmesine vesile olan Salome’nin dansı bu kilise duvarlarında canlanıyor. Bunun yanında Bizans Dönemi zamanında Aziz Hieron’un da emanetleri burada yer alıyor. Kilisenin ön cephesinde bulunan kırmızı renge sahip freskleri ve de demir merdivenleri ile kilise oldukça dikkat çekiyor. Vaftizci Yahya Kilisesi’nin girişinde ise Mikail ve de Cebrail’in freskleri bulunuyor.
İsa’yı vaftiz eden Yahya, Kral’ın kardeşinin karısıyla evlenmesi üzerine krala kardeşinin karısıyla evlenmesinin caiz olmadığını söylemiştir. Kral’ın sinirlenmesi üzerinde ise Yahya’yı zindana attırır. Aradan geçen yıllar sonra Kral’ın kızı Salome hazırlanan bir şölende dans ederken Kral kızının bir dilek dilemesini istemiştir. Kızı ne dileyeceğini bilemediğinden annesine sorar ve annesi de Vaftizci Yahya’nın başını almasını ister. Vaftizci Yahya’nın başı bu şekilde kesilir ve bir tepsi üzerinde kızına sunulur.
Yılanlı Kilise
Nevşehir Kapadokya’da Ihlara Vadisi’nde yer alan Yılanlı Kilise iki bölümden oluşur. Kilisede bulunan ikonalar hala sağlamlığını koruyor. Kilisenin üstü beşik tonozla örtülü durumdadır. Kuzey tarafında bulunan duvarların içinde ise keşiş mezarlar bulunur.
Yılanlı Kilisesi’nin ismi ise Batı tarafında bulunan yılanlar tarafından saldırıya uğramış olan 4 kadınla alakalı freskolardan gelmiştir. Kilisesinin hemen hemen her tarafında ilginç bir iz görülmesi ise kilisenin diğer kiliselere oranla daha dikkat çekici olmasının nedenleri arasındadır. Duvardaki resimler günümüze kadar neredeyse bozulmadan gelmiştir. Duvarlarda yer alan en ilginç resim ise Onouphrios’un resmidir. Onouphrios biraz meşrep bir kadın olup erkeklerin yoğun ilgisinden ve rahatsız edişlerinden sıkılmıştır. Bu yüzden Tanrı’ya bu sıkıntısından kurtulmak için yalvarmış ve sonucunda ise kadının yüzünde sakallar çıkmıştır. Vücudu hala kadın olan ancak yüzü itibari ile erkek görünümünde olan bir kadının hikâyesi bu duvarlar arasında yer alıyor.
Karanlık Kilise
Karanlık Kilise yine Kapadokya’nın görülmesi gereken kiliseleri arasında bulunuyor. Giriş için 8 TL gibi bir ücret isteniyor ve müze kart burada geçerli değil. İçeriye beşerli gruplar halinde alınan ziyaretçiler sadece 20 dakika kadar içeride kalabiliyorlar. Toplamda 4 sütun üstüne yapılmış olan bu kilise dışarıdan gün ışığı almıyor. Çok az gün ışığı aldığı içinde içerideki resimler neredeyse aynı haliyle günümüze kadar gelebilmeyi başarmış. Sadece küçük bir pencere aracılığı ile ışık alabilen kiliseye bu nedenle Karanlık Kilise ismi veriliyor. Karanlık Kilise’nin duvarlarında İncil2de ecen konuları içeren resimler yer alıyor. İçerideki tablo gibi duran işlenmiş olan resimler ile giriş ücretinin neden olduğunu ve diğer kiliseler gibi ücretsiz olmadığını anlıyorsunuz.
Kapadokya’da bulunan kiliseler tarihin yansımasını en iyi örneklerle anlatan kilise yapılarını canlandırmaktadır. Peribacaları ile ün salan ve bu doğal oluşumlar ile dört mevsim sizleri büyüleyen bir yapısı olan Kapadokya, bunun yanı sıra kiliseleri ile de sizleri büyüleyecek. Hepsi tamamen aynı halleriyle günümüze kadar gelmese de yine de ayakta duran ve çok sayıda izi hala aynı şekilde taşıyan kiliselerini görmeden Kapadokya’yı gezmiş sayılmayacaksınız.