Kapadokya’nın yeraltı şehirleri tarihler boyunca insanlığa çatı olmuş aslında… Taşı toprağı efsunlu desek, yerin üstü yaldızlı mavi, altı ise aş kaynatılan ev desek yalan olmaz bu yüzden. İsmini bulunduğu köyden alan Mazı Yeraltı Şehri ise Kapadokya’nın en son keşfedilen yeraltı güzelliklerinden. 1995 yılında tesadüfen bir çoban tarafından bulunup, arkeologların yaptıkları kazılarla tarihe kazandırılmış.
Yeraltı şehrinin bulunduğu Mazı köyünün tarihi çok eskilere, Helenistik döneme dayanıyor. Sadece yeraltı şehriyle değil, kayadan oyma kiliseleriyle, mezarlarıyla, dönemi yansıtan seramik fırınıyla tarih sever gezginlerine muhteşem bir keşif yaşatıyor. Kayadan oyma mezar ve kiliselerin tarihinin 2000 yıl öncesine dayandığı ve Frigya, Lidya, Bizans’tan Romalılara kadar birçok uygarlık gördüğü biliniyor.
Sağlam bir tarih barındırmasından olsa gerek, kimilerine göre köy ismini sağlamlığıyla bilinen Mazı ağacından almış. Eskiden kağnılara takılan dingillerin yapıldığı Mazı ağacını hiç görmemiş olanlara köyde bu ağaçtan sadece 2 adet kaldığını söylemeden geçmeyelim. Bir diğer söylenceye göre ise köyün ismi ‘Mazata’dan türemiş ki, bu isim de antik kent anlamına geliyor.
Tarih demişken, keşif demişken köyde üretilen patateslerden yapılan patatesli çörek ve hiç yemediyseniz patatesli tatlıların tadına mutlaka bakmanızı öneririz. Köye has yapılan tandır kuru fasulye, yaprak sarma ve köftenin tadı da köyden size hatıra olarak kalacak güzellikler arasında.
Mazı Yeraltı Şehri
Kapadokya’nın gizemli keşif noktalarından Mazı Yeraltı Şehri, köyün batı dik yamacına konumlanmış erken Roma dönemi eserlerinden. Vadi ve platoyu Bizans dönemine tarihlendirilen birçok kaya mezar ve kilise çevrelemiş. 8 katlı yeraltı şehrine inmek için ise 4 değişik yerden giriş yapılmış. Girişlerin denetimi Kapadokya’daki diğer yeraltı şehirlerinde de görülen, düşmana karşı korunma sağlayan büyük sürgü taşlarla sağlanmış ve rahatça sürülebilmesi için küçük odacıklar şeklinde yapılan sürgü taşı yuvaları kullanılmış. Sürgü taşının ortasındaki küçük delikten ise mızraklar sokularak düşmana karşı savunma sağlanmış.
Tüm Kapadokya yeraltı şehirlerinde olduğu gibi Mazı Yeraltı Şehri’nde de giriş katı ahırlara ayrılmış. Diğerlerinden farkı ise ahırın ortasında hayvanlar için yapılan kayadan oyulmuş yalaklar olması ve bu yerleşkelerin fazlalığı. Ahırların çok sayıda olması, tahminen 6.000 kişinin yaşadığı bu yeraltı şehrinde ana geçim kaynağının hayvancılık ve refah düzeyinin iyi olduğunun bir göstergesi gibi. Sanki sadece sığınmak için değil de uzun süre yaşamak için yapılmış.
Kapadokya Mazı Yeraltı Şehri’ne köyün merkezinden girildiğinde, düzensiz taşlarla örülmüş bir koridordan sonra varılan sütunlu yerleşke yalaklı bir ahıra açılıyor. Ahırdan sonra ise tavandan üzümlerin aşağı dökülüp şıraya çevrildiği, moloz taşlardan örülmüş bir bacanın olduğu şırahaneyle karşılaşılıyor.
Yine kısa bir koridorla sürgü taşlı kapısından içeriye girişlerin serbest olmadığını düşündüren bir kiliseye ulaşılıyor ki, burada bulunan 20 metre derinliğindeki kuyu, yeraltı şehrinin derinliğinin nereye kadar indiği hakkında bilgi veriyor. Derinkuyu Yeraltı Şehri ve Kaymaklı Yeraltı Şehri’nde olduğu gibi, Mazı Yeraltı Şehri’nde de bir kilisenin olması tamamı ortaya çıkmamış çok büyük bir yerleşim alanı olduğunun kanıtı gibi. Mazı Yeraltı Şehri’ndeki kilise apsisi Kaymaklı’dan farklı olarak köşede tasarlanmış, fasatı kabartmalarla süslenmiş ve duvar kenarlarına alçak oturma alanları oyulmuş. Apsisin tam karşısında, kenarlarına tırmanmak için küçük yontular yapılmış gizli bir baca ise şehrin diğer mekanlarına geçişi sağlayan tünel gibi kullanılmış. Kapadokya Mazı Yeraltı Şehri’ni diğerlerine göre farklı kılan en önemli özelliklerden biri de, bacaların üst katlardaki mekanları uzun ve dar pasajlarla, alt katları ise nispeten daha dar ve kısa pasajlarla birleştirebilen muhteşem bir mühendislik dehasıyla yapılması olsa gerek. Fakat çoğu kapandığı için şehrin nereye kadar gittiği, bu tünellerin nereye çıktığı tam da bilinemiyor.
Mazı Yeraltı Şehri’nin baca bağlantılarının yanında mekanları da değişiklik gösteriyor. Depolar, oturma alanları, mahzenler diğer yeraltı şehirlerinde de görülürken Mazı Yeraltı Şehri’nde banyo olarak kullanılmış mekanlara da rastlanıyor.
‘Tarihi deşmek için derinlere inmek gerek!’ diyenlerdenseniz Kapadokya’nın altındaki bu serin şehrin gezgini olun. Derinkuyu, Kaymaklı ve Özlüce Yeraltı Şehri nasıl ki muhteşem, Mazı Yeraltı Şehri de aynen öyle…
Mazı Yeraltı Şehri Nerede?
Mazı Yeraltı Şehri nerede, nasıl giderim diye soruyorsanız, Nevşehir’in Ürgüp ilçesinin 18 km güneyinde, adını aldığı yer olan Mazı Köyü’nde. Kaymaklı Yeraltı Şehri’nin doğusunda kalıyor ve aralarında sadece 10 km bulunuyor.
Mazı Yeraltı Şehri Giriş Ücreti
Kapadokya Mazı Yeraltı Şehri’ne 2022 giriş ücreti 12 tl. Eğer Müzekartınız varsa bir yıl içinde 2 kez, Plus Müzekart (Müzekart+) sahibiyseniz sınırsız ziyaret edebilirsiniz. İş Bankası kredi kartınızı da Müzekart yerine kullanabilirsiniz.
Kapadokya’da Bulunan Önemli Yeraltı Şehirleri
Toplam 25 bin kilometrekarelik bir alana yayılmış, bölge insanına hem ev hem sığınak olan ve birçok medeniyet görüp, milyonlarca hikaye yaratan yüzlerce yeraltı şehri var Kapadokya’da! Bunların küçük bir kısmı temizlenerek ziyarete açılabilmiş. Belki zaman yeni keşiflere gebe, ama bilinenlerinin bile keşfedilmemiş katmanları olduğunu, gezilen yeraltı şehirlerinin henüz en derinine inilemediğini de hatırlatmış olalım.
Kapadokya’da Bulunan Önemli Yeraltı Şehirleri
- Derinkuyu Yeraltı Şehri
- Kaymaklı Yeraltı Şehri
- Özkonak Yeraltı Şehri
- Mazı Yeraltı Şehri
- Gaziemir Yeraltı Şehri
- Acıgöl Yeraltı Şehri
Yakın Çevrede Gezilecek Önemli Yerler
Hazır Ürgüp’e gelmişken farklı zamanlarda yolculuğa çıkmaya, tarihe, doğaya daha fazla dokunmaya ne dersiniz? Ürgüp sokaklarında yürümekle başlıyor yolculuk. Sonrasında türbeleri ve mezarlarıyla ziyarete değer Temenni Tepesi, 100 metre yüksekten bölgeyi seyir için Kadıkalesi, kayadan oyulmuş Ayvasil Kilisesi, Karamanlılardan kalma Taşkın Paşa Camii ve tarihi Rum hamamı! Civardaki Keşlik, Üzengi ve Pancarlı vadisini görmeyi de unutmayın.
Bu kadar keşif ve yorgunluktan sonra ‘Ürgüp’ün hangi yemeği meşhur, neyi denesem ki’ arayışına girdiyseniz birkaç tüyo verelim. Ürgüp milyonlarca ziyaretçisinin beklentisine uygun olarak bir dünya mutfağı geliştirmiş. Türk yemekleri ise bölgeye has bir usulde sunuluyor. Bölgede yetişen bakliyatla hazırlanmış olanlar ve hamur işleri ön planda. Bir çorba içmeden ana yemeklere geçmeyin isterseniz, çünkü sütlü çorba ve düğün çorbasını farklı bulacaksınız. Ana yemekte ise testi veya çömlek kebabını öneririz ki, farklı bir şekilde getiriyorlar önünüze. Yanan bir testiyi masanıza getirip kırıyorlar ve buram buram et kokan yemeğin kokusu başınızı döndürüyor. Ağpakla, dıvıl ayva ve kayısı dolması da denemeniz gereken tatlar.
Tarihte şarabın ilk üretim yeri olarak anılan Kapadokya’nın şaraplarının tadına bakmayı da ihmal etmeyin, içimini yumuşak bulacak ve beğeneceksiniz !